Diazepam

Diazepam là gì?

• Diazepam là một dẫn xuất của benzodiazepine có khả năng tác động lên hệ thống thần kinh trung ương (não bộ và dây thần kinh) để tạo ra tác dụng an thần. Thuốc hoạt động bằng cách tăng tác dụng của GABA, từ đó làm giảm tính hưng phấn của các tế bào thần kinh. Dẫn xuất này có tác dụng nhanh, kéo dài và lần đầu xuất hiện trên thị trường vào năm 1963.

----------------------------------------------------

Công dụng

• Diazepam có tác dụng an thần, giảm lo âu và chống co giật. Diazepam được sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau như:
  • Dùng thay thế phần lớn các barbiturat trong điều trị chứng rối loạn lo âu và rối loạn giấc ngủ
  • Điều trị co giật cấp tính tái phát
  • Điều trị co thắt cơ nghiêm trọng
  • Giảm đau trước khi thực hiện các thủ thuật y khoa
  • Trong trường hợp cai rượu cấp tính, diazepam giúp giảm triệu chứng kích động, run, ảo giác do rượu và cơn me sảng cấp tính.
  • Ngăn tình trạng hội chứng giấc ngủ kinh hoàng (mơ thấy ác mộng).

Liều dùng

• Liều dùng diazepam cho người lớn như thế nào?
  • Liều dùng thông thường cho người lớn để an thần
    • Đối với thuốc uống, dùng 2 đến 10 mg, 2 đến 4 lần một ngày;
    • Đối với thuốc tiêm, dùng 2 đến 10 mg cho một liều. Có thể lặp lại sau 3 đến 4 giờ.
  • Liều dùng thông thường cho người lớn để điều trị hội chứng cai rượu
    • Liều ban đầu nên là 10mg thuốc dùng theo đường tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch. Nếu cần, liều theo dõi là từ 5 – 10mg trong 3 – 4 giờ sau đó.
    • Đối với thuốc uống dùng 10 mg, cứ 6 – 8 tiếng một lần trong vòng 24 giờ đầu tiên, sau đó 5mg mỗi 6 – 8 giờ sau đó nếu cần thiết.
  • Liều dùng thông thường cho người lớn để điều trị co thắt cơ bắp
    • Đối với thuốc uống, dùng 2 – 10 mg, 3 đến 4 lần một ngày;
    • Đối với thuốc tiêm, dùng 5 đến 10 mg khởi đầu, kế đó 5 đến 10 mg trong 3 đến 4 giờ. Với bệnh uốn ván, cần liều dùng diazepam lớn hơn.
  • Liều dùng thông thường cho người lớn để điều trị co giật
    • Đối với thuốc uống dùng 2 đến 10 mg 2 đến 4 lần/ngày.
  • Liều dùng thông thường cho người lớn để điều trị động kinh
    • Đối với thuốc tiêm dùng với liều 0,15 – 0,2mg/kg mỗi liều và có thể lặp lại một lần nếu cần thiết.
• Liều dùng diazepam cho trẻ em như thế nào?
  • Liều dùng thông thường cho trẻ em để điều trị động kinh
    • Cho trẻ dưới 1 tháng tuổi dùng 0,1 đến 0,3 mg/kg/liều tiêm trong 3 đến 5 phút, mỗi 15 đến 30 phút đến liều tối đa 2 mg;
    • Cho trẻ sơ sinh lớn hơn 1 tháng tuổi và trẻ nhỏ dùng 0,1 đến 0,3 mg/kg liều tiêm trong 3 đến 5 phút, mỗi 5 đến 10 phút (tối đa 10 mg/liều).
  • Liều dùng thông thường cho trẻ em để điều trị co thắt cơ bắp
    • Đối với trẻ 1 đến 12 tuổi:
      • Dạng thuốc uống dùng 0,12 đến 0,8 mg/kg/ngày chia làm nhiều liều mỗi 6 đến 8 giờ;
      • Dạng thuốc tiêm dùng 0,04 đến 0,3 mg/kg mỗi 2 đến 4 giờ theo nhu cầu, có thể lên đến tối đa 0,6 mg/kg trong 8 giờ.

Cách dùng

• Bạn nên uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ với liều lượng được kê dựa theo tình trạng sức khỏe, tuổi tác và khả năng đáp ứng điều trị của bạn. Nếu bạn uống thuốc dạng lỏng, hãy đo đúng liều với dụng cụ đo đặc biệt được kèm theo thay vì đo thuốc bằng các dụng cụ có sẵn ở nhà như muỗng vì có thể liều sẽ không chính xác. Nếu bạn dùng dung dịch uống dạng cô đặc, hãy dùng ống nhỏ giọt để đo liều chính xác, hòa tan thuốc với nước hoặc thức ăn mềm như nước sốt táo, bánh pudding.
• Bạn nên dùng thuốc chính xác như hướng dẫn, không tăng liều, dùng nhiều hơn hoặc lâu hơn so với thời gian kê toa vì thuốc này có thể gây nghiện. Đồng thời do thuốc cũng được dùng để kiểm soát cơn co giật, đừng tự ý ngưng dùng thuốc mà không có sự đồng ý của bác sĩ. Một vài tình trạng bệnh có thể tệ hơn khi thuốc bị ngưng đột ngột. Liều dùng của bạn cần được giảm dần dần.
• Khi được dùng kéo dài hơn, thuốc có thể không phát huy tác dụng tốt như bình thường và có thể cần được kê theo liều khác. Hãy báo với bác sĩ nếu thuốc không còn tác dụng.
• Tránh ăn bưởi chùm hoặc uống nước ép bưởi chùm trừ khi được bác sĩ chỉ định. Nước ép bưởi có thể làm tăng nồng độ thuốc trong máu. Hãy tham khảo ý kiến của dược sĩ hoặc bác sĩ để biết thêm chi tiết.

Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?

• Trong trường hợp khẩn cấp, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.

Bạn nên làm gì nếu quên một liều?

• Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.

Tác dụng phụ

• Giống như hầu hết các thuốc benzodiazepine, tác dụng phụ của diazepam thường là ức chế hệ thần kinh trung ương và hô hấp.
• Hãy gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn:
  • Suy hô hấp, suy tim mạch
  • Nhịp tim chậm, huyết áp thấp
  • Lú lẫn, ảo giác, suy nghĩ và hành vi bất thường;
  • Hành vi có tính đe dọa bất thường, giảm ức chế, không sợ nguy hiểm;
  • Uất ức, có ý định tự sát hoặc tự tổn hại bản thân;
  • Tăng động, kích động, hung hăng, nóng tính;
  • Cơn co giật mới hoặc trầm trọng hơn;
  • Thở yếu hoặc nông;
  • Cảm giác muốn ngất;
  • Co giật cơ, rùng mình;
  • Mất kiểm soát bàng quang;
  • Không đi tiểu được.
• Những tác dụng phụ thông thường khác bao gồm:
  • Mệt mỏi, đau đầu
  • Hoang mang, cáu gắt
  • Vấn đề trí nhớ;
  • Choáng váng, quay cuồng;
  • Cáu gắt;
  • Yếu cơ;
  • Buồn nôn, táo bón;
  • Khô miệng, nói lắp;
  • Phát ban nhẹ, ngứa ngáy;
  • Hoa mắt, song thị
  • Mất hứng thú tình dục
  • Kinh nguyệt không đều
• Không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ như trên. Có thể xuất hiện tác dụng phụ khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.

Thận trọng trước khi dùng

• Trước khi dùng thuốc diazepam, bạn nên:
  • Báo với bác sĩ và dược sĩ nếu bạn bị dị ứng với diazepam, alprazolam, chlordiazepoxide, clonazepam, clorazepate, estazolam, flurazepam, lorazepam, oxazepam, prazepam, temazepam, triazolam hay bất kỳ thuốc nào khác.
  • Báo với bác sĩ và dược sĩ về những thuốc kê toa hoặc không kê toa mà bạn đang dùng, đặc biêt là:
  • Các thuốc kháng histamine; cimetidine; digoxin; disulfiram; fluoxetine isoniazid; ketoconazole; levodopa; thuốc trầm cảm, động kinh, giảm đau, điều trị Parkinson, hen suyễn, cảm lạnh hoặc dị ứng; metoprolol; thuốc giãn cơ, thuốc tránh thai đường uống; probenecid; propoxyphene, propranolol; ranitidine; rifampin; thuốc an thần, thuốc ngủ; theophylline; axit valproic; và các loại vitamin. Những thuốc này có thể làm trầm trọng hơn triệu chứng uể oải do diazepam gây ra;
  • Nếu bạn dùng thuốc kháng axit, hãy uống diazepam một tiếng trước khi uống các thuốc này;
  • Hãy báo với bác sĩ nếu bạn mắc bệnh tăng nhãn áp, co giật hay các bệnh về phổi, tim, gan;
  • Hãy báo với bác sĩ nếu bạn mang thai, dự định mang thai hoặc cho con bú. Nếu bạn mang thai trong thời gian dùng diazepam, hãy báo với bác sĩ ngay lập tức, hãy trao đổi với bác sĩ về những nguy cơ hoặc lợi ích của việc dùng diazepam nếu bạn từ 65 tuổi trở lên. Người cao tuổi không nên dùng diazepam;
  • Nếu bạn có phẫu thuật, thậm chí là phẫu thuật nha khoa, hãy nói với bác sĩ hoặc nha sĩ rằng bạn đang dùng diazepam;
  • Thuốc này có thể làm bạn buồn ngủ, vì thế bạn không nên lái xe hay vận hành máy móc nặng cho tới khi biết rõ tác dụng của thuốc;
  • Nhớ rằng rượu có thể làm trầm trọng hơn tình trạng uể oải do diazepam gây ra.
  • Hãy nói với bác sĩ nếu bạn hút thuốc lá. Hút thuốc có thể làm giảm tác dụng thuốc.

Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú

• Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.

Tương tác thuốc

• Dùng thuốc an thần diazepam với các thuốc làm bạn buồn ngủ hoặc làm chậm nhịp thở có thể gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm hoặc có thể gây tử vong. Hãy hỏi bác sĩ nếu bạn dùng diazepam với thuốc ngủ, thuốc giảm đau gây nghiện, thuốc giãn cơ, trầm cảm, an thần hoặc động kinh.
• Báo với bác sĩ nếu bạn đang dùng những thuốc sau:
  • Cimetidine;
  • Omeprazole;
  • Phenytoin;
  • Kháng sinh – clarithromycin, erythromycin, telithromycin;
  • Thuốc chống trầm cảm fluoxetine, fluoxetine;
  • Thuốc kháng nấm – itraconazole, ketoconazole, voriconazole;
  • Thuốc trị huyết áp hoăc bệnh tim mạch như diltiazem, nicardipine, quinidine, verapamil…;
  • Thuốc trị HIV/AIDS – atazanavir, delavirdine, fosamprenavir, indinavir, nelfinavir, saquinavir hoặc ritonavir.

Thức ăn và rượu bia có tương tác với diazepam không?

• Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá. Việc dùng thuốc diazepam với rượu có thể làm chuyển hướng diazepam và làm tăng nguy cơ quá liều thuốc.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến diazepam?

• Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:
  • Nghiện rượu, hoặc có tiền sử nghiện rượu;
  • Nghiện hoặc lạm dụng thuốc hoặc có tiền sử mắc tình trạng này;
  • Vấn đề hô hấp hoặc phổi;
  • Bệnh tăng nhãn áp;
  • Bệnh gan;
  • Bệnh nhược cơ;
  • Chứng ngừng thở trong lúc ngủ. Không nên dùng diazepam nếu bạn mắc tình trạng này;
  • Trầm cảm hoặc có tiền sử trầm cảm;
  • Bệnh thận;
  • Bệnh gan. Tác dụng của thuốc có thể tăng lên vì quá trình đào thải diễn ra chậm hơn.

Bảo quản

• Bạn nên bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm và tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm hoặc trong ngăn đá. Bạn nên nhớ rằng mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Vì vậy, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì, hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.
• Bạn không nên vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Thay vì vậy, hãy vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Bạn có thể tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.