Hy thiêm
Hy thiêm là gì?
- Cây hy thiêm thường được gọi trong dân gian là cây cỏ đĩ. Đây là một vị thuốc nổi tiếng trong Đông y có tác dụng chữa đau nhức xương khớp. Từ lâu đời, vị thuốc này đã được kết hợp với nhiều vị thuốc khác nhau để điều trị bệnh đau lưng, mỏi gối và tăng cường hoạt huyết.
----------------------------------------------------
Thành phần hóa học của Hy thiêm
- Theo Wehmer (1931, Die Pflanzenstoffe Bd., II: 1224), trong cây hy thiêm có chất đằng là darutin. Người ta cho đó là một loại dẫn xuất của axit salixylic.
Tác dụng của cây hy thiêm
- Y học cổ truyền
- Theo tài liệu cổ, dược liệu hy thiêm có vị đắng, tính hàn, hơi có độc. Dược liệu này có tác dụng khử phong thấp, lợi gân cốt. Cây được dùng chữa chân tay tê dại, đau lưng, mỏi gối và bệnh phong thấp. Những nguời bị tê đau do tê thấp, nhức xương, yếu chân, bán thân bất toại, gân cốt nhức lạnh, lưng gối tê dại. Cây còn được dùng để giã đắp tại chỗ để chữa ong đốt, rắn cắn và nhọt độc.
- Y học hiện đại
- Theo nghiên cứu dược lý của các giảng viên Cao đẳng Dược tại trường Cao đẳng Y dược Thành phố Hồ Chí Minh, cây hy thiêm có chứa chất darutin thuộc dẫn chất của axit salicylic và các chất đắng daturosid, orientin. Các chất có trong cây có khả năng kháng viêm, làm hạ huyết áp và giãn cơ tốt.
- Loại dược liệu này được dùng để điều trị các bệnh xương khớp bao gồm bệnh gút, viêm khớp, thoái hóa cột sống, đau lưng, mỏi vai gáy và gối.
Tác dụng khác
- Bên cạnh những tác dụng trên thì cây hy thiêm còn được dùng để:
- Hỗ trợ điều trị tình trạng bị mất tiếng do cảm gió.
- Chữa cảm cúm, đau nhức đầu, mất ngủ
- Hỗ trợ trong điều trị tăng huyết áp.
Một số vị thuốc từ cây hy thiêm
- Chữa bán thân bất toại (tai biến mạch máu não):
- Lá và cành non của hy thiêm được hái trước khi ra hoa dùng để sao vào rồi đem đi tán bột. Sau đó thêm mật vào rồi viên thành từng viên to bằng hạt ngô. Mỗi ngày, người bệnh uống 3-6g. Nếu biết uống rượu thì nên dùng rượu để uống thuốc. Uống thuốc là sau bữa ăn. Đơn thuốc theo kinh nghiệm cổ truyền này dùng để chữa bán thân bất toại, miệng mắt méo do cảm gió, mất tiếng.
- Chữa mọc mụn đầu đinh ở sau lưng:
- Chuẩn bị hy thiêm, ngũ trảo long, tiểu kế, đại toán, các vị bằng nhau. Mỗi thứ lấy 4g đem đi giã nát, đổ chén rượu nóng vào rồi vắt lấy nước để uống.
- Chữa phong thể thấp nhiệt, đau nhức xương khớp:
- Để chữa phong thấp và đau nhức xương khớp thì có hai bài thuốc sau:
- Hy thiêm đã được rửa sạch, phơi khô rồi tưới rượu và mật vào. Sau đó đem đồ lên rồi phơi lại. Việc tẩm đồ, đem phơi được thực hiện tất cả 9 lần sau đó đem đi sấy khô, tán nhỏ, viên với mật thành viên nặng 9g. Mỗi ngày uống 2 đến 3 lần, mỗi lần uống một viên.
- Để chữa phong thấp và đau nhức xương khớp thì có hai bài thuốc sau:
- Chữa viêm đa khớp dạng thấp, đau nhức khớp:
- Đem sắc hy thiêm ngưu tất 16g mỗi vị 16g, thổ phục linh, ké đầu ngựa, cành dâu, cà gai leo, tỳ giải mỗi vị 12g, lá lốt 10g. Mỗi ngày uống một thang thuốc.
- Chữa tăng huyết áp: Mỗi ngày uống một thang thuốc sắc bao gồm: 8g hy thiêm, ngưu tất, thảo quyết minh, hoàng cầm, trạch tả mỗi vị 6g chi tử và long đờm thảo mỗi vị 4g.
Lưu ý khi sử dụng hy thiêm
- Để sử dụng có hiệu quả loại dược liệu này, cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Cây này phải nấu và phơi 9 lần mới tốt, nếu dùng tươi có thể gây ra tình trạng nôn mửa. ( Theo bản thảo cương mục).
- Cẩn thận kẻo nhầm với cây cứt lợn (Ageratum conyzoides L.) - một loại cây thường được dùng nấu với bồ kết để gội đầu hoặc dùng lá tươi để vò uống chữa bệnh đẻ xong máu chảy không ngừng hay bệnh rong kinh.
