Mẫu đơn bì

Mẫu đơn bì là gì?

Mẫu đơn bì là một dược liệu có tính hàn, vị đắng, cay và không có độc. Đây là một loại dược liệu được bào chế từ rễ cây mẫu đơn. Nó được dùng trong các bài thuốc điều trị inh nguyệt không đều, phong hàn và một số bệnh lý ở phụ nữ sau khi sinh đẻ.

----------------------------------------------------

Thành phần hóa học

Trong mẫu đơn bì có một số thành phần hóa học bao gồm:
- Paeoniflorin
- Oxypaeonilorin
- Benzoylpaeonilorin
- Paeonol
- Paeonolide
- Paeonoside
- Apiopaeonoside
- 3-Dihydroxy-4-Methoxyacetophenone
- 3-Hydroxy-4-Methoxya cetophenone

Tác dụng của mẫu đơn bì

Theo nghiên cứu của y học hiện đại:
- Theo nghiên cứu của y học hiện đại, mẫu đơn bì có một số tác dụng như:
  - Chống viêm, kháng một số loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, trực khuẩn thương hàn.
  - Có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh đài tràng.
  - Hạ sốt cho cơ thể và hỗ trợ giảm đau.
  - Tác dụng an thần, ức chế hệ thống thần kinh và chống tình trạng co giật.
  - Hỗ trợ hạ huyết áp ở người bệnh.
  - Có khả năng ức chế sự phát triển và hoạt động của trực khuẩn bạch hầu.
Theo y học cổ truyền:
- Theo y học cổ truyền thì mẫu đơn có tính mát, vừa có vị cay, ngọt, đắng và chát. Khi nếm thử thì có cảm giác gây tê ở đầu lưỡi. Công dụng của mẫu đơn bì bao gồm:
  - Trị nhiệt nhập dinh huyết, bị nóng sốt về chiều
  - Trị tình trạng phát ban da
  - Trị tình trạng rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ
  - Trị tình trạng huyết hư
  - Trị đinh nhọt và mụn nhọt
  - Chữa trị trường ung
  - Trị tình trạng thổ huyết
  - Chữa trị vết thương do bị chấn thương hoặc dao cắt
  - Trị tình trạng vùng hạ bộ lở loét như hang, rãnh
  - Chữa trị tình trạng bìu sa xệ, bên to bên nhỏ

Một số vị thuốc từ mẫu đơn bì

Chữa bệnh phong hàn nhiệt độc gây lở loét bằng hạt đậu
- Dùng 10g đơn bì cùng với hoàng cầm đã bỏ phần lõi đen, đại hoàng đã sao vàng, ma hoàng đã bỏ rễ và phần đốt, mỗi loại 6g, kết hợp thêm sơn chi tử 3g. Đem tất cả đi tán thành bột nhỏ và trộn đều nhau. Mỗi lần sử dụng thì dùng 5g thuốc đem sắc với 200ml, sắc cho đến khi 100ml thì đem bỏ bã. Hãy uống khi đang còn nóng.
Chữa bệnh huyết áp cao
- Dùng 60g mẫu đơn bì đem sắc với 400ml nước cho đến khi cô còn 150ml. Đem thuốc chi thành 3 lần uống trong ngày và uống khi còn ấm.
- Chữa phụ nữ bị nóng trong xương, kinh mạch không thông, gầy yếu
- Lấy 60g mẫu đơn bì cùng với mộc thông đã cắt nhỏ sao vàng, nhục quế và bạch thược mỗi loại 40g. Có thêm 60g khổ qua và 40g đào nhân đã bỏ vỏ, đầu nhọn và đem sao vàng. Đem tất cả dược liệu để mang đi tán nhỏ thành bột. Mỗi lần dùng 5g thuốc đi sắc với 300ml nước cho cô lại cho đến 150ml rồi đem bỏ bã. Chia thuốc đã sắc chia thành 2 lần uống và uống ngay khi còn ấm trong ngày.
Chữa bệnh viêm mũi dị ứng
- Dùng 100g mẫu đơn bì để sắc cùng 300ml nước cho đến khi còn 100ml. Mỗi tối chỉ cần uống 50ml. Uống liên tục trong 10 ngày.
Chữa tình trạng lở loét hạ bộ, vết thương lở loét sâu
- Dùng mẫu đơn bì tán nhỏ, mỗi ngày uống 3 lần thuốc với rượu ấm. Mỗi lần dùng chỉ cần dùng 1 thìa cà phê.
- Trị tình trạng bìu sa sệ, bị sưng to một bên, tinh hoàn một bên to một nhỏ
- Lấy phòng phong và mẫu đơn bì với mỗi loại có lượng bằng nhau. Đem tất cả đi nghiền nhỏ rồi trộn đều. Mỗi lần uống 8g thuốc này với rượu ấm.
Chữa tình trạng tắc kinh, ứ huyết ở phụ nữ
- Lấy mẫu đơn bì, mộc thông, đào nhân, xích thược và thổ qua căn, mỗi loại lấy 12g kèm thêm 2g nhục quế. Tất cả đem đi sắc thành thuốc để dùng uống trong ngày.

Lưu ý khi sử dụng mẫu đơn bì

Để an toàn khi sử dụng mẫu đơn bì, người bệnh cần chú ý:
- Phụ nữ có thai thì không được dùng mẫu đơn bì để tránh gây ảnh hưởng đến thai nhi.
- Phụ nữ có kinh nguyệt quá nhiều cần cẩn trọng khi dùng.
- Không dùng cho những người bị âm hư, thường đổ mồ hôi.
- Không dùng cho người bị khí hư hàn, tướng hỏa suy.