Thương truật là gì?
- Thương truật là Atractylodes lanceae Asteraceae. Loại cây này có tuổi thọ khá cao nên được xếp vào danh sách nhóm cây sống lâu năm. Theo các nghiên cứu khảo sát thì chiều cao trung bình mỗi cây đạt 0,6 m, rễ cây là rễ củ thân có xu hướng mọc thẳng.
----------------------------------------------------
Thành phần, cách chế biến và bảo quản thuốc thương truật
- Thành phần sử dụng của thương truật
- Cây thương truật là một loại cây rễ củ nên phần rễ hấp thụ nhiều dinh dưỡng. Chính vì thế rễ cây sẽ được chọn làm nguyên liệu chế biến thành thuốc. Tuy nhiên muốn thu hoạch cũng cần phải chú ý đến thời gian. Trong năm, cây thương truật sẽ được thu hoạch vào mùa xuân và mùa thu. Đây là thời điểm thích hợp để bộ phận sử dụng sau thu hoạch đạt được chất lượng cao nhất.
- Cách chế biến
- Rễ cây thương truật sau khi thu hoạch sẽ cần vệ sinh sạch để loại bỏ đất và tạp chất bám xung quanh. Sau khi làm sạch thì cần giúp thành phẩm mềm hơn bằng cách ngâm trong nước gạo. Khi rễ cây mềm ra sẽ dễ dàng thái thành miếng vừa dùng và đem sao khô để tiện bảo quản.
- Đối với chích thương truật, phần thương truật phiến sẽ được làm ướt bằng nước vo gạo. Sau khi tất cả để ướt sẽ sao vàng đến khi khô lại. Một cách khác có thể áp dụng đó là tẩm nước vo gạo lên rồi hấp chín sau đó đem phơi khô.
- Cách bảo quản
- Dược liệu sau quá trình làm chín phơi khô sẽ có thể bảo quản và sử dụng lâu hơn Trong quá trình bảo quản sử dụng dược liệu khô cần chú ý để ở nơi thoáng mát tránh bị nấm mốc phá hoại.
Tác dụng của thương truật
- Dưới sự phân tích của Y Học Hiện Đại, củ thương truật được phân tích và tìm thấy nhiều tinh dầu cùng các thành phần khác như hydroxy atractylon, b-eudesmol, hinesol và atractylodin.
- Khi sử dụng thuốc sẽ có vị cay và đắng. Theo những ghi chép cổ cũng như kiểm chứng, cây thuốc thương truật có 3 tác dụng dược lý phổ biến là: ổn định đường huyết, thúc đẩy hệ tiêu hóa, tốt cho hệ tiết niệu. Cụ thể:
- Tác dụng làm ổn định đường huyết
- Theo một tạp chí Y Học Trung Hoa, khi thí nghiệm cho thỏ dùng 8 g/kg thuốc sắc thì đường máu có dấu hiệu tăng. Sau đó khoảng 1 giờ, kết quả tiếp tục hạ xuống nhưng sẽ tăng trở lại sau 6 giờ. Ở một nghiên cứu khác, việc sử dụng thuốc đều đặn được hi vọng là sẽ giúp giữ cho đường huyết ổn định ở mức bình thường. Dựa vào giả thuyết đó, các chuyên gia tiếp tục thực hiện thí nghiệm sử dụng đều đặn 8 - 10 ngày vị thuốc này. Kết quả cuối cùng đã cho thấy chỉ số đường huyết được trở lại bình thường.
- Cải thiện chức năng hoạt động của hệ tiêu hóa
- Vào khoảng năm 1991 , đã có danh y sử dụng dịch chiết của cây thương truật để điều trị vấn đề hệ tiêu hóa. Trong công thức này, cần dùng đến 75mg /kg dịch chiết thương truật để tăng cường chức năng vận động của hệ tiêu hóa. Công dụng này được tin là do phản ứng của thành phần b-eudesmol trong cấu trúc hóa học.
- Tăng chức năng hệ niệu cơ quan sinh dục
- Một thí nghiệm nghiên cứu trên cơ thể chuột đã cho thấy kết quả sau khi dùng nước sắc vị thuốc thương truật. Thực sự công dụng này không được như ý muốn. Đồng thời, nồng độ muối Na+ tăng lên. Cũng vì muối Na+ nên sử dụng vị thuốc này có thể mang tác dụng cho một số bệnh lý như: kiện tỳ, minh mục, tán hàn, khư phong, chướng bụng, đầy hơi, tiêu chảy, quáng gà.
Liều sử dụng và những điều kiêng kỵ khi dùng vị thuốc thương truật
- Liều lượng sử dụng
- Cây thuốc thương truật có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe nhưng cũng không thể tùy tiện sử dụng. Thương truật có thể sắc uống hay nghiền mịn thành bột để dùng. Liều dùng dao động khoảng 5 - 10 gam. Để xác định chính xác liều dùng cũng như cách dùng bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và những ghi chép y học đã được công bố và kiểm chứng.
- Lưu ý khi sử dụng thuốc
- Một số thảo dược có thể gây nên tác dụng phụ và thương truật không ngoại lệ. Đó chính là vấn đề đáng quan tâm và chú ý mỗi lần sử dụng để tránh không khỏi bệnh lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của bệnh nhân. Một số vấn đề cần đặc biệt lưu ý khi dùng cây thuốc này bao gồm:
- Người mắc chứng đi ngoài lỏng hay tỳ vị bị hư yếu không nên dùng.
- Bệnh nhân mắc chứng táo bón hoặc hay đổ mồ hôi thì không nên sử dụng.
- Người đang sử dụng cây thuốc thương truật thì cần kiêng một số món ăn như thịt chim bồ câu hoặc trái đào. Nếu không may ăn phải có thể sẽ xuất hiện tác dụng phụ ảnh hưởng đến công dụng của thuốc hoặc cả sức khỏe của bạn.
- Các loại gia vị tỏi và rau mùi cũng là những thực phẩm nên kiêng kỵ cần tránh dùng khi uống thuốc.
Bài thuốc dân gian điều trị bệnh
- Loại bỏ mộng mắt
- Nguyên liệu cần có thương thuật khoảng 1 kg kết hợp cùng giảm, nước gạo nếp, rượu và nước tiểu đồng tử.
- Phần thương truật đã chuẩn bị sẽ được làm sạch phơi ráo và chia đều thành 4 phần bằng nhau.
- Những nguyên liệu khác sẽ tẩm đều lên từng phần đã chuẩn bị. Việc chia phần sẽ tăng khả năng thẩm thấu cũng như giúp chất lượng thuốc đạt hiệu quả cao hơn sau khi hoàn thành.
- Sau khi đã tẩm đều cho các phần chia của thuốc, thì ngâm chúng khoảng 3 ngày. Kết thúc thời gian ngâm thuốc sẽ được vớt ra.
- Khi thương truật ráo nước sẽ thái mỏng và sấy khô.
- Bước tiếp theo là lấy hắc chi ma sao vàng rồi nghiền thành bột mịn.
- Từng miếng thương truật mỏng được thái ra sẽ nấu cùng rượu đến khi thành hồ.
- Phần thuốc bột được chuẩn bị sẽ đem hòa cùng hỗn hợp hồ để có thể tạo thành viên đan.
- Mỗi lần sử dụng bạn sẽ uống 30 viên nên cần làm số lượng lớn để thuận tiện cho những lần dùng sau.
- Thêm vào đó, các bước làm cần một thời gian không hề ngắn nên việc bảo quản thuốc thành phẩm cũng không thể lơ là. Một điều cần chú ý hơn cả đó là nên thay nước ngâm thương truật hàng ngày. Trong suốt 3 ngày bạn không nên chỉ dùng một lần nước mà hãy thay chúng mỗi ngày tránh việc chất lượng bị giảm sút.
- Bài thuốc điều trị đau nhức mỏi tay chân
- Nguyên liệu thực hiện cần có rượu, giấm, nước gạo , muối và 1 kg thương truật đã sơ chế.
- Đầu tiên là trộn hỗn hợp kể trên lại với nhau sau đó chia nhỏ thương truật thành 4 phần tẩm đều lên đến khi ngấm hết.
- Phần hỗn hợp làm ra sẽ được đem đi ngâm trong 3 ngày.
- Ở phương thuốc này, mỗi ngày bạn vẫn cần đều đặn thay nước mới để ngâm thuốc. Khi ngâm đủ 3 ngày thương truật cũng được vớt ra để ráo và phơi khô để chuẩn bị cho công đoạn kế tiếp.
- Khi thương truật phơi khô đạt sẽ lại chia chúng ra thành 4 phần bằng nhau. Với mỗi phần đó sẽ được thực hiện sao khô cùng một số dược liệu như: hồi hướng, hắc khiên ngưu,bổ cốt chỉ và xuyên tiêu. Mỗi vị thuốc đem sao cho 1 phần sẽ cân lấy khoảng 40 gam. Để sao hết tất cả lượng thương truật đã chuẩn bị sẽ dùng mỗi loạng 160 gam.
- Sao vàng thuốc có thể loại bỏ một số độc tố khi thuốc chưa chín hoặc cải thiện hương vị cho thuốc giúp người bệnh dễ dàng sử dụng. Với thương truật, sau khi sao vàng thuốc sẽ thơm hơn. Tuy nhiên những dược liệu đem sao khô cùng đều không cần dùng đến nên sẽ gạt bỏ khi sao khô kết thúc.
- Sao khô cùng dược liệu là một cách giúp cải thiện hương vị cho thảo dược. Do vậy phần thảo dược sau sao khô sẽ được nếu cùng dấm để thành dạng hồ và trộn cùng bột thuốc để làm thành viên đan sử dụng tiện lợi. Lượng thuốc dùng mỗi ngày không quá 30 viên. Hơn nữa nên sử dụng thuốc cùng với rượu hay nước muối để tăng công dụng của thuốc. Thời điểm thích hợp nhất để uống thuốc chính là khi bạn đang có cảm giác đói.
- Cải thiện tình trạng sức khỏe cũng như khí sắc cơ thể
- Cơ thể suy nhược có thể ảnh hưởng lớn đến các chức năng hoạt động của toàn bộ các cơ quan. Những biểu hiện đầu tiên chính là da mặt vàng vọt, xanh xao. Khi diễn biến này trở nên tồi tệ hơn có thể làm cho tinh thần cũng như sức lực suy yếu. Nếu người suy nhược biếng ăn và không thể vận động cải thiện thì tình trạng ngày sẽ càng suy yếu và nghiệm trọng.
- Đối với biểu hiện sức khỏe sa sút ta cần có 1 kg thương truật, 0,5 kg địa hoàng.
- Đem những nguyên liệu đã chuẩn bị được vệ sinh sạch ráo nước rồi phơi khô.
- Sau khi phơi khô thì nghiền thành bột mịn. Bột nghiền ra sẽ được nấu cùng hồ để có thể viên thành thuốc.