Tri mẫu

Tri mẫu là gì?

• Tri mẫu là một loại cây thân thảo, rễ của nó được dùng để làm dược liệu trong Đông y. Đây là một loại dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, bổ tỳ, bổ thủy, tư thận và nhuận phế.

----------------------------------------------------

Thành phần hóa học của tri mẫu

• Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trong thân rễ của tri mẫu có các thành phần như saponin và sapogenin steroid như sarsasapogenin, sarsasapogenin glycosid. Ngoài ra, dược liệu này còn có chứa một số thành phần hóa học khác như norlignan (hinokiresinol, oxyhinokiresinol), glycan (anemaran A, B, C và D), xanthon C-glucosid (mangiferin, isomangiferin).

Tác dụng của tri mẫu

• Tri mẫu trong Đông y có vị đắng, tính lạnh và không độc. Dược liệu này có công dụng tư thận, bổ thùy, tá hỏa, thường được dùng chữa bệnh tiêu khát (đái đường), hạ thuỷ, ích khí. Thường được dùng để làm thuốc chữa ho, tiêu đờm, chữa sốt, sốt do viêm phổi. Cụ thể tác dụng của loại thảo dược tri mẫu này là:
  • Tác dụng hạ nhiệt: Theo kết quả nghiên cứu thực nghiệm, tri mẫu có tác dụng hạ nhiệt rất rõ. 
  • Tác dụng kháng khuẩn: Dược liệu này có tác dụng ức chế mạnh các loại trực khuẩn thương hàn, trực khuẩn đường ruột và tụ cầu khuẩn.
  • Tác dụng an thần: Tri mẫu có tác dụng làm giảm tính hưng phấn của hệ thần kinh. Chẳng hạn như khi kết hợp với Hoàng bá để làm giảm tính kích thích tình dục. Hoặc phối hợp với toan táo nhân để làm giảm tính hưng phấn vỏ đại não, trị tình trạng mất ngủ. Khi kết hợp với quế chi để làm giảm đau đối với viêm khớp. Kết hợp với bạch thược để giúp trị chứng run co giật cơ. 
  • Có tác dụng hóa đờm: Xét về mặt dược lý cổ truyền của thuốc, tri mẫu có tác dụng thanh nhiệt nhuận phế, tư thận bổ thủy.

Một số vị thuốc từ tri mẫu

• Trị chứng bụng chướng to, rất cứng rắn, chân tay nhỏ, ăn uống không được
  • Dùng kết hợp các vị tri mẫu, đan sâm, độc hoạt, hải tảo, quỷ vũ tiến, tần bông cùng hai vị khác chưa xác định. Thang thuốc này có tác dụng lợi tiểu tiện, ăn uống được bệnh dần dần khỏi.
• Trị viêm phổi
  • Dùng 5g tri mẫu, 10g tang bạch bì, 8g mạch môn đông dùng để sắc trong 600ml khi cô lại còn 200ml. Chia thuốc thành 3 lần trong ngày để uống. 
• Trị bệnh cương dương
  • Tất cả các vị thuốc bao gồm: tri mẫu, hoàng bá, xa tiền, mộc thông, thiên môn đông, cam thảo sống các vị bằng nhau, mỗi vị thuốc 4g. Đem thang thuốc này để sắc uống. 
• Trị động thai
  • Đem 80g đi tán nhỏ, bột đem trộn với mật ong rồi viên thành viên bằng hạt ngô. Mỗi ngày người bệnh uống 20 viên với nước cháo. 
• Trị hắc lào
  • Chỉ cần lấy tri mẫu mài với dấm. Sau đó dùng thuốc bôi lên vị trí bị hắc lào. 
• Trị phì đại tuyến tiền liệt
  • Dùng tri mẫu, hoàng bá và ngưu tất mỗi loại 20g kết hợp với 30g đơn sâm, 10g đại hoàng và 40g ích mẫu thảo. Tất cả đem sắc uống trong một ngày. 
• Bài thuốc chữa viêm đường tiết niệu mãn tính
  • Thang thuốc này bao gồm tri mẫu và hoàng bá mỗi vị 8g, hoài sơn và sơn thù mỗi vị 12g kết hợp với trạch tả, bạch linh và đan bì mỗi vị 9g. Tất cả đem đi tán thành bột mịn, luyện với mật để làm viên hoàn. Mỗi ngày dùng uống từ 10-12g viên hoàn cùng với nước muối nhạt, mỗi ngày 3 lần. 

Lưu ý khi sử dụng tri mẫu

• Khi sử dụng tri mẫu để trị bệnh, bạn cần chú ý một số vấn đề sau:
  • Không được dùng tri mẫu liên tục trong nhiều ngày vì nó có thể gây tiêu chảy. 
  • Chưa có nghiên cứu về độ an toàn của tri mẫu cho người mang thai. Do đó, để đảm bảo an toàn người phụ nữ mang thai thì cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. 
  • Không dùng tri mẫu cho người bệnh thận dương hư – mạch hai bộ xích vi nhược và người bệnh đại tiện lỏng.